مُنَبَت چوب
مُنَبَت چوب
منبت هنري است كه در آن حكاكي و كنده كاري روي چوب بر اساس طرح ونقشه انجام مي گيرد
یکی از صنايع دستي تزیینی- کاربُردی ايران "مُنَبَت چوب" نام دارد. ريشه كلمه منبت از كلمه ” نبات “ گرفته شده كه به معني رويانيده است واين وجه تسميه به اين دليل بوده كه برجستگي گل و گياه بر روي چوب، سنگ و ... مانند روييدن گياه بر روي آن بوده است، خصوصاً كه نقوش، اكثراً گياهي بوده است. منبت هنري است كه در آن حكاكي و كنده كاري روي چوب بر اساس طرح ونقشه انجام مي گيرد. قديمي ترين اثر منبت موجود مربوط به نيمه اول قرن سوم هجري است و آن يك لنگه در چوبي متعلق به مسجد جامع عتيق شيراز است كه در دوره عمروبن ليث صفاري ساخته شده است.
مواد اوليه مورد مصرف در هنر منبت انواع چوب هاي درختــــــــــان مي باشد، البته هر چه جنس چوب محكم تر و فشرده تر باشد كار منبت بهتر و زيباتر و بادوام تر خواهد شد مانند چوب گردو و شمشاد و گلابي ( خود رنگ).
روش كار به اين صورت است كه بر اساس نقشه و طرح كه اكثراً نقوش سنتي اسليمي و ختايي مي باشد با ابزاري بسيار ساده، بر روي چوب حكاكي انجام داده و نقوش به صورت برجسته و حجم دار در آمده كه از زيبايي خاصي برخوردارند.
هم اينك در اكثر نقاط كشور خصوصاً در آباده، زنجان، گلپايگان، قم، اصفهان، همدان، كردستان، آذربايجان غربي و تهران رواج دارد. انواع نقوش اسليمي، ختايي، جانوري، انساني، گل و مرغ، خطوط كوفي، و به صورت خود رنگ در منبت كاري درب ها، رحل قرآن، مبلمان و ميز، انواع جعبه، قاب عكس، قاب آيينه وانواع مُهر قلمكار مورد استفاده دارند. روش نگهداری آن حفاظت از رطوبت مداوم، حرارت و آتش، اشعۀ مستقیم و مداوم خورشید، سفید کننده های شیمیایی و اشیاي نوک تیز و بُرّنده می باشد.
مُنَبَت چوب wood (Monabat choob) Fretwork
پايگاه اطلاع رسانی صنايع دستی و هنرهای سنتی ايران/ تدوين: فاطمه عرفانی/ گروه: صنايع دستي چوبي وحصيري /استان: اصفهان(گلپایگان)- آذربایجان غربی-تهران- زنجان-فارس(اباده)-همدان(ملایر، تویسرکان، جوکار، نهاوند) وکردستان
|